Makaleler
Derlemeler
Olgu sunumları
Amaç ve Kapsam
Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi (BAUN Sağ Bil Derg), Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü tarafından yayınlanan multidisipliner ulusal ve uluslararası tüm tıbbi kurum ve personele ulaşmayı hedefleyen hakemli bilimsel bir dergidir. Dergimiz, Türkçe ve İngilizce dillerinde Tıp, Veteriner Hekimlik, Sağlık Bilimleri, Spor Bilimleri alanlardaki orijinal araştırma makaleleri, olgu sunumları, derlemeleri ücretsiz, açık erişim yayınlayarak literatüre katkıda bulunmak ve mesleki gelişimi sağlamayı amaçlamaktadır.
Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi (BAUN Sağ Bil Derg), sağlık bilimleri alanına katkıda bulunacak tüm yayınlara açıktır. Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi (BAUN Sağ Bil Derg) Türkçe ve İngilizce dillerinde Hemşirelik, Ebelik, Tıp, Veteriner Hekimlik, Beslenme ve Diyetisyenlik, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Spor Bilimleri alanlardaki orijinal araştırma makaleleri, olgu sunumları, davetli derlemeleri yayınlar. Dergimizde kanıt düzeyi yüksek araştırma makalelerinin yayımlanmasına öncelik verilmektedir. Dergi her yıl 1 cilt, yılda 3 sayı (Nisan- Ağustos- Aralık) olarak yayınlanır. Dergiye farklı kategorilerde yayınlar kabul edilmektedir. Araştırma makaleleri ve diğer kategorilerdeki yayınlarda aranan özellikler Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi Yazım Kılavuzunda ayrıntılı şekilde belirtilmiştir.
Yazım Kuralları
ÖRNEK Makale Dosyasını indirmek için tıklayınız.
* Dergimize gönderilen tüm makaleler örnek makale formatında (1. Yazar bilgileri olmayan ve 2.Yazar bilgilerinin olduğu şekliyle 2 adet)olmalıdır.
Telif Hakkı Sözleşmesi ve Yazarlık Onay Formu için tıklayınız.
*Çıkar Çatışması Bildirimi için lütfen PDF dosyasını indirin ve doldurduktan sonra son sayfada yer alan "Generate" butonuna basarak sonuç raporunun oluşmasını sağlayın, ardından kaydederek sisteme yükleyin. Bazı tarayıcılar indirme butonuna tıkladığınızda belgeyi açmaya çalışacak ve hata mesajı verecektir zira belge içeriği nedeniyle tarayıcı tarafından görüntülenemez bir yapıdadır indirildikten sonra Adobe Reader ile açılmalıdır. Formun açılması ve doldurulması ile ilgili detaylı bilgi ve bunun yanı sıra alternatif indirme bağlantısı için http://www.icmje.org/disclosure-of-interest/ linkini ziyaret edebilirsiniz.
Tüm çalışmalar dergiye gönderildikten sonra yazım dil editörünce dergi yazım kurallarına uygunluğu kontrol edilmektedir.
BALIKESİR SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ
YAZIM KURALLARI
Etik kurul izni gerektiren araştırmalar;
- Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar,
İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması, İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar, - Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
- Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar
Ayrıca;
- Olgu sunumlarında (vaka analizi) “Aydınlatılmış Onam Formu” alındığının belirtilmesi, Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi gerekmektedir.
- Ithenticate benzerlik indeksi kaynaklar dışında %15'in üzerinde olan,
- Etik kurul onayı olmayan,
- Çıkar çatışması formu olmayan,
- Telif hakkı devir formu tüm yazarlar tarafından imzalı olmayan makaleler dergimizde yayınlanmak üzere değerlendirilmeye alınmaz.
1) Telif Hakkı Devri ve Yazarlık Onay Formu (https://dergipark.org.tr/tr/download/journal-file/11142)
2) Çıkar Çatışması Bildirim Formu (http://www.icmje.org/disclosure-of-interest/)
3) Etik Kurul Belgesi,
4) Benzerlik Raporu,
5) Yazar Bilgilerinin Olduğu Dosya (Körleme olmayan Başlık + Tam Metin dosyası)
- Makalenin tam başlığı,
- Kısa başlıklar (Türkçe ve İngilizce) bulunmalıdır. Makalenin başlığı Türkçe ve İngilizce başlıkları 12'şer kelimeyi, kısaltılmış Türkçe ve İngilizce başlıklar bağlaçlar dışında 4'er kelimeyi, geçmeyecek şekilde ve her kelimenin ilk harfleri büyük, 12 punto diğerleri küçük olacak şekilde yazılmalıdır. Kısa başlık kullanımında kısaltmalar kullanılabilir.
- Ayrıca makalenin tipi (araştırma makalesi, derleme, olgu sunumu vb),
- Yazarların isimleri (Yalnızca isim ve soy isimin baş harfleri büyük olmalı),
- Çalıştıkları kurumlar (Üniversite, Fakülte, Bölüm/Anabilim Dalı), ORCID numaraları (https://orcid.org/),
- Sorumlu yazarın telefon numarası ile yazışma ve e-posta adresi bulunmalıdır.
- Yazarların çalıştığı kurum en kısa şekli ile yazar adlarının altında gösterilmeli, yazarlar farklı kurumlarda çalışıyorlarsa adlar ve kuruluşlar üst karakter numaraları (1,2,3) ile ORCID numaraları ise yalnızca id olarak değil, http uzantılı https://orcid.org/0000-0002-1123-6196 şeklinde belirtilmeli; sorumlu yazar ise yazışma adresi ve eposta, telefon bilgisi ile başlık sayfasında belirtilmelidir.
- İngilizce ve Türkçe Başlık;
- İngilizce ve Türkçe Özet (Her biri 200'er kelimeyi geçmeyen),
- Giriş,
- Gereç ve Yöntem,
- Bulgular,
- Tartışma,
- Sonuç,
- Teşekkür,(Yazar Bilgilerinin olduğu dosyada olacak)
- Çıkar çatışması beyanı (Yazar Bilgilerinin olduğu dosyada olacak)
- Yazar katkıları (Yazar Bilgilerinin olduğu dosyada olacak)
- Kurumsal ve Finansal Destek Beyanı (Yazar Bilgilerinin olduğu dosyada olacak)
- Kaynaklar.
Yazım ve Dil Düzeni
| Yazı türü | Kelime üst sınırı (Türkçe / İngilizce) | Özet kelime üst sınırı (Türkçe /İngilizce) | Referans üst sınırı |
| Orijinal makale | 3 500 / 4000 | 200 / 250 | 30 |
| Olgu raporu | 3 500 / 4000 | 200 / 250 | 30 |
| Davetli derleme | 3 500 / 4000 | 200 / 250 | 40 |
| Sistematik derleme ve meta-analiz | 3 500 / 4000 | 200 / 250 | 60 |
| Editöre mektup | 1 000 / 1250 | Özet olmamalı | 10 |
• Makale metni, doc, docx formatında hazırlanmalıdır.
• Makale yazımında metin iki yana yaslı olmalı, 1 satır aralığı, çift sütun kullanılmalıdır.
• Makale metninin yazımında 10 pt boyutunda “Times New Roman” tipi yazım karakterinde; Türkçe, İngilizce özet, kaynaklar ve özetlerde yer alan anahtar kelimelerin yazımı 9 pt olmalıdır.
• Yalnızca Tablo, Şekil veya Formül kullanılması durumunda en az 8 pt kullanılmalıdır.
• Noktalama işaretlerinden sonra bir karakter boşluk bırakılmalıdır.
• Metin içinde kullanılan Latince mikroorganizma adları italik yazılmalıdır. İlk kullanıldığında tam olarak yazılan mikroorganizma adı, daha sonraki kullanışlarında cins adının ilk harfi kullanılarak kısaltmalıdır:
“Escherichia coli................E.coli gibi” Stafilokok…..streptokok gibi Türkçede yerleşmiş cins adları ve antibiyotik adları Türkçe olarak yazılmalıdır.
• Sayılarda bölükler virgül ile ondalıklar nokta ile ayrılmalıdır.
Örnek; 365,282 ve 12.6 gibi
• Ondalık ifadesi içeren rakamsal veriler makale içerisinde sunulurken noktadan sonra iki hane olacak şekilde yuvarlanarak sunulmalıdır.
Örnek; 0.526 = 0.53 gibi
Yüzde kullanılıyorsa %42.3
Ortalama kullanılıyorsa 13.25±1.34
• Metin içerisinde önemli bulunan kelimeler için eğik (italik) veya koyu (bold) yazım karakteri kullanabilir.
Metin içinde verilen tam değerler boşluk bırakılmadan eşittir kullanılarak yazılmalıdır.
Örnek; p=0.002, n=384 gibi
Sayfa Düzeni
*Makale metninin yazımında, üst ve alt kenarlardan 2.5 cm, sağ ve sol kenarlardan 2 cm boşluk bırakılmalıdır.
* Makale metninin, satır sonlarında hece bölmesi yapılmamalıdır ve makale metninin yazımı iki yana yasla olmalıdır.
Satır Başı ve Satır Aralığı
*Makale metninin paragraflara sol taraftan 1.25 cm girinti olacak şekilde içeriden başlanmalıdır.
•Makale metninin yazımında 1 satır aralığı kullanılmalıdır.
Sayfaların Numaralandırılması
• Numaralandırma, sayfanın altında ve sağa yaslı olmalıdır. Sayfa numaraları Times New Roman yazı karakterinde 10 pt boyutunda olmalıdır.
Anahtar Kelimeler
Yayımlanmış bir makaleye, araştırmacıların ulaşabilmesini sağlayan en önemli unsurlardan biri anahtar kelimelerdir. Anahtar kelimenin makale konusuna uygun, yeterli sayıda, standartlaşmış bir terminoloji ile belirtilmesi, makalenin atıf almasında ve bilime katkısının oluşmasında büyük önem taşımaktadır.
1. En az 3 adet olacak şekilde, Türkçe ve İngilizce yazılmalıdır.
2. Kelimeler birbirlerinden virgül (,) ile ayrılmalı ve kelimelerin ilk harfleri büyük olmalıdır.
3. İngilizce anahtar kelimeler “Medical Subject Headings (MESH)”e uygun olarak verilmelidir. Anahtar kelime seçimi için, izleyen bağlantı tıklanarak açılan sayfada, ilgili konuya ait uygun kelime girilerek anahtar kelimelere ulaşılabilir (http://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html).
4. Türkçe anahtar kelimeler “TR Dizin Anahtar Terimler Listesi” ve “Türkiye Bilim Terimleri (TBT)”ne uygun olarak verilmelidir (http://www.bilimterimleri.com).
Medical Subject Headings (MeSH) Nedir?
Uluslararası başlıca makale tarama dizinleri ve veri tabanlarında, makalelerin sınıflandırılması için kullanılmakta olan, tıbbi-biyolojik terminolojiye standart getirmeyi amaçlayan ve sürekli güncellenen, İngilizce makalelerin anahtar kelimelerinin seçilebileceği, geniş bir tıbbi-biyolojik terimler dizinidir.
Ana Bölüm ve Alt Bölümlerin Düzenlenmesi
• Ana bölüm ve alt bölüm başlıkları sol tarafa yaslı olacak şekilde yazılmalıdır.
• Ana bölüm dahil, tüm başlıklar ve alt bölüm başlıkları 10 pt boyutunda bold olmalı, italik olmamalı, başlık sonrası metin bir alt satırdan başlamalı, iki nokta üst üste kullanılmamalıdır.
• Ana bölüm başlıkları bağlaçlar dâhil BÜYÜK HARFLE, alt bölüm başlıkları ise tümce şeklinde yani yalnızca ilk kelimenin ilk harfi büyük olarak yazılmalıdır.
Tablo ve Şekiller
• Tablo ve şekiller metin içinde açıklamanın devamında yer almalıdır.
• Tablolar ve şekiller metin içerisinde ortalanmalı ve mümkünse metinde sözü edilen sayfada ya da bir sonraki sayfada yer almalıdır.
• Büyük boyutlu şekiller, tablolar veya resimler küçültülebilir.
Tabloda satırda yer alan değişkenler sola yaslı olmalı, diğer sayı, test ve p değeri gibi değerler sağa yaslı olmalıdır.
• Tabloda sayılar hücrenin sağına yaslı olmalı, noktadan sonra iki basamağa yuvarlanmış olmalı, noktadan önceki değer 0 (sıfır) ise belirtilmelidir.
Tabloların dört bir yanında ve hücrelerde kenarlık olmalıdır.
• Bir sayfadan uzun olan tablo ve şekiller makale metni içinde bulunmak zorunda ise, bir sayfa boyutuna göre bölünerek sonraki sayfada verilebilir.
• Örneğin “Şekil 3.4. (devam), Tablo 3.4. (devam)”.
• Tablolar ve şekiller sayfa kenar boşluklarına taşmamalıdır. Numaralama ve açıklama; Şekillerin altına ortalı olarak,
• Tabloların ise üst kısmına sola yaslı yazılmalıdır.
• Tablo ve Şekil başlıklarının tümü 10 pt ve bold olmalıdır.
Örnek; Tablo 1. Araştırma grubunun sosydomografik özelliklerine göre sigara içme sıklığı.
• Başlıkları takip eden açıklamaların yazım boyutu genel olarak 8-10 pt olmalıdır. Fakat yazarlar okunaklı olması kaydıyla açıklamaların yazım boyutlarında esnek davranabilirler.
• Tablo ve şekil açıklaması, numaradan sonra nokta konarak ve bir karakter boşluk bırakılarak, yalnızca baştaki sözcüğün ilk harfi büyük, öteki sözcükler küçük harfli olacak şekilde yazılmalı ve açıklamanın sonuna nokta konulmalıdır.
• Tablo dipnotları 9 pt olmalıdır.
Örnek; Şekil 2. Beta-laktam antibiyotiklerin alt grupları.
• Açıklamaların alt satırlara devam etmesi durumunda, ikinci ve diğer satırlar tablo ve şekil numarasının bitiminden itibaren hizalanmalıdır.
• Birbiriyle ilgili birden fazla şeklin aynı sayfada bulunması gerekiyorsa, her birisine sırasıyla a), b), c),.... harfleri konulmalı, hepsine birden tek bir şekil numarası verilmeli ve ayrı ayrı açıklanmalıdır.
• Örnek; “Şekil 2. Beta-laktam antibiyotikler.
• Penisilinler, b) Sefalosporinler, c) Diğerleri.”
KAYNAKLAR
Atıflar Makale içerisinde verilen her kaynak, makalenin KAYNAKLAR bölümünde mutlaka yer almalıdır. Kaynaklar büyük çoğunluğu son 5 yıl içindeki çalışmalardan oluşmalıdır.
Resim, şekil vb. anlatım araçları bir kaynaktan alınmış ise resim veya şekil metin içerisinde atıf yapıldığı yerde kaynak gösterilerek belirtilmeli ve metin içerisindeki kaynak sıralaması dikkate alınarak kaynak dizininde mutlaka yer almalıdır.
Kaynaklar Tüm makale boyunca güncel “APA REFERANS SİSTEMİ’nin” kullanılması gerekir.
APA Referans Sistemi formatı ile ilgili dokümanlara aşağıdaki linkten ulaşılabilir:
APA: https://apastyle.apa.org/ adresinden “REFERENCES” başlığında olduğu gibi Kaynak referansları APA standartlarında eklenmelidir.
2. Yazarlar tarafından hakemlerin her bir önerisine ve verilen cevaplara ilişkin bir tablo oluşturularak önerilere ilişkin düşünceler belirtilmelidir.
3. Yazının revize edilmiş, düzeltmelerin (değişiklikler, eklemeler veya silmeler) KIRMIZI renklendirildiği dosya, Hakeme Cevap Dosyası’nın devamına eklenmelidir.
4. Yazarların hakemlerin önermiş olduğu her bir isteğe ilişkin cevap tablosunun devamına eklenmelidir. Öneriler kabul edilmediyse neden kabul edilmediği yazılmalıdır.
5. Silmeler için üstü çizili yazı tipi kırmızı renkli uygulanmalıdır. Revize edilmiş dosya Word değişiklikleri izleme özelliği kullanmadan yapılmalıdır.
6. Bu işlemler hakemler tarafından istenen her tur düzeltme sonrasında sürdürülür.
| Hakem | Hakem Görüşü | Hakem Önerisi | Hakeme yanıt |
| Hakem 1 | Major düzeltme | Dilsel kalite, akıcılık gözden geçirilmeli. | Dilsel kalite ve akıcılık gözden geçirilerek değişiklikler kırmızı olarak işaretlendi. |
| Hakem 1 | ............................................. | ............................................. | |
| Hakem 2 | Minör düzeltme | Sonuç araştırmanın bulguları göz önüne alınarak yeniden yazılmalı. | Sonuç bulgular göz önüne alınarak yeniden yazıldı. |
Hakeme yanıt tablosu devamında düzeltmelerin KIRMIZI renkle belirtildiği makale dosyası yer almalıdır. Revize makale dosyası ayrı bir dosya olarak sisteme yüklenmemeli, HAKEME CEVAP dosyası olarak yüklenmelidir.
ÖRNEK HAKEME CEVAP DOSYASINA ERİŞMEK İÇİN TIKLAYINIZ.
Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Yazarların, insanlarda veya hayvanlarda gerçekleştirilen araştırmalarda ulusal ve uluslararası etik kılavuzlara uymaları ve ilgili etik kurullardan izin almaları esastır. Makalelerin bilimsel ve etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır. Etik kurul izinleri her makale için talep edilmez. “Etik kurul izni gerektiren” makaleler için talep edilmektedir.
ETİK İLKELER AKIŞ şeması için tıklayınız.
AÇIK ERİŞİM POLİTİKASI
Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, bilimsel çalışmaların ilerletilebilmesi için bilgiye kolay ulaşılabilir olması gerektiğinin bilincinde bir dergi olarak, Budapeşte Açık Erişim Bildirgesinde yer alan, hakemli dergi literatürünün açık erişimli olması girişimini destekler ve yayınlanan tüm yazıları herkesin okuyabileceği ve indirebileceği bir ortamda ücretsiz sunar. Bu bildirgede açık erişim, “bilimsel literatürün İnternet aracılığıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir olması” anlamında kullanılmıştır. Bilimin ilerlemesinde bilgi paylaşımının rolü düşünüldüğünde, açık erişim, araştırmacılar ve okuyucular için büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple bu dergide yer alan makaleler, yazarına ve orijinal kaynağa atıfta bulunulduğu sürece, kullanılabilir. Yazarlardan veya yayıncılardan izin alınması gerekmez. Bu dergideki makalelere arama motorları, web siteleri, bloglar ve diğer dijital platformlar arasında ulaşılabilir.
12 Eylül 2012 tarihinde kabul edilen, yayın kurulumuzun da benimsediği bu açık erişim politikalarına http://www.budapestopenaccessinitiative.org/boai-10-translations/turkish-translation adresinden ulaşılabilir.
DERGİ'nin yayıncısı olan Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü elektronik kaynaklara erişim için herhangi bir abonelik bedeli, yayın ücreti ya da benzeri bir ödeme talep etmemektedir.
Creative Commons
Creative Commons lisansı, telif hakkı bulunan bir eserin veya çalışmanın ücretsiz olarak dağıtılmasını sağlayan bir çeşit kamu telif hakkı lisansıdır. Bir yazar oluşturduğu eserin kullanılması için paylaşmak veya üzerinde değişiklikler yapma hakkını vermek istediğinde CC lisansını kullanır.
Açık erişim, disiplinler arası gelişimi pekiştiren ve farklı disiplinler arasında işbirliğini teşvik eden bir yaklaşımdır. Bu nedenle DERGİ, makalelerine daha fazla erişim ve daha şeffaf bir inceleme süreci sunarak kendi alanına katkıda bulunmaktadır.
ETİK POLİTİKASI
Bilimsel bir çalışma ortaya koyan tüm paydaşların (yazar, editör, hakem, yayıncı ve okuyucu), bilimin doğru bir şekilde ilerlemesine katkı sağlaması hedeflenir. Bu hedef gereğince hazırlanan bilimsel çalışmalarda bilimsel etik ilkelere uygunluk önemlidir.
Bu etik ilkeler, COPE (Committee on Publication Ethics) tarafından hazırlanan yönerge esas alınarak tarafımızca kabul edilmiştir ve paydaşlar tarafından da benimsenmesi önerilerek, bir kısmı ile aşağıda sunulmuştur.
Yazarların Etik Sorumlulukları
Çalışmayla ilişkili verilerin doğruluğundan emin olmak, araştırmasına ilişkin kayıtlarını düzenli tutmak ve olası bir talep üzerine bu verilere erişim verebilmek.
Gönderdiği makalenin başka bir yerde yayınlanmadığından veya kabul edilmediğinden emin olmak.
Sunduğu içerik yayınlanmış veya sunulan içerikle eşleşirse, bu çakışmayı kabul etmek ve alıntı yapmak, gerektiğinde editöre, çalışmasıyla ilgili benzer içeriğe sahip olabilecek herhangi bir çalışma varsa bunun bir kopyasını sunmak, başka kaynaklardan herhangi bir içeriği çoğaltmak ya da kullanmak için izin almak, atıf göstermek.
İnsan veya hayvan denek içeren tüm çalışmalar için ulusal ve uluslararası yasalara ve yönergelere uygun olmasını sağlamak, (örneğin, WMA Helsinki Bildirgesi, NIH Laboratuar Hayvanlarının Kullanımına İlişkin Politika, Hayvanların Kullanımına İlişkin AB Direktifi) gerekli onayların alındığını onaylamak, denek mahremiyete saygı göstermek. Çalışmasına dair ilgili etik kurul onaylarını ve araştırma detaylarını çalışmanın “Gereç ve Yöntem” kısmında belirtmek.
Herhangi bir çıkar çatışması durumunda, makalesiyle ilgili etik bir ihlal tespit ettiğinde bunu editör ve yayıncı ile paylaşmak, hata beyanı, zeyilname, tazminat bildirimi yayınlamak veya gerekli görüldüğü durumlarda çalışmayı geri çekmek.
Editörlerin Etik Görev ve Sorumlulukları
Cinsiyet, dini veya politik inançlar, yazarların etnik veya coğrafi kökenleri de dahil olmak üzere herhangi bir ayrım yapılmaksızın görevlerini yerine getirirken dengeli, objektif ve adil bir şekilde hareket etmek.
Dergiye gönderilen çalışmaları içeriğine göre değerlendirmek, hiçbir yazara ayrıcalık göstermemek.
Olası çıkar çatışmalarını önlemek adına gerekli önlemleri almak ve varsa mevcut beyanları değerlendirmek.
Sponsorlu çalışmaları veya özel konulardaki çalışmaları diğer çalışmalarla aynı şekilde ele almak,
Etik ihlali niteliğinde bir şikayet olması durumunda, derginin politika ve prosedürlerine bağlı kalarak gerekli prosedürleri uygulamak. Yazarlara, gelen şikayete cevap vermek için bir fırsat vermek, çalışma kime ait olursa olsun gerekli yaptırımları uygulamaktan kaçmamak.
Derginin amaç ve kapsamına uygun olmaması durumunda gelen çalışmayı reddetmek.
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
Editörün karar verme sürecine katkıda bulunmak için makaleyi objektif olarak zamanında incelemek ve sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışmaları değerlendirmeyi kabul etmek.
Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmak. Dini, siyasi ve ekonomik çıkarlar gözetmeden çalışmayı değerlendirmek.
Yayınlanacak makalenin kalitesini yükseltmeye yardımcı olacak yönlendirmelerde bulunmak ve çalışmayı titizlikle incelemek. Yorumlarını yapıcı ve nazik bir dille yazara iletmek.
Editör ve yazar tarafından sağlanan bilgilerin gizliliğini korumak, gizlilik ilkesi gereği incelediği çalışmayı değerlendirme sürecinden sonra yok etmek, kör hakemliğe aykırı bir durum varsa editöre bildirmek ve çalışmayı değerlendirmemek.
Potansiyel çıkar çatışmalarının (mali, kurumsal, işbirlikçi ya da yazar ve yazar arasındaki diğer ilişkiler) farkında olmak ve gerekirse bu yazı için yardımlarını geri çekmek konusunda editörü uyarmak.
Yayıncının Etik Sorumlukları
Bilimsel bir çalışmada görev alan paydaşlardan yayıncının da bütün bu etik ilkeler kapsamında hareket etmesi gerekir.
Yayıncı, elinde bulundurduğu iletişim gücünü hiçbir bireysel çıkar gözetmeden kullanmak ve hedef kitlesini doğru yönlendirmekle yükümlüdür.
Bünyesinde yayınlanan her çalışmanın mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayınlanmış her ürünün arşivlenmesi görevini üstlenir.
Kişiler etik olmayan bir durumla karşılaştıklarında yayıncıyla iletişime geçmekten çekinmemelidir.
Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı olduğu düşünülen eylemlerden bazıları:
İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak
Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek, gerekli izinleri almamak,
Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak,
İNTİHAL POLİTİKASI
İntihal (aşırma) kasti olup olmaması önemsenmeksizin, bir etik ihlalidir. Çalışmaların başka kaynaklarla, referans gösterilmeden benzeşmesi ve bu haliyle yayına alınması etik olmamasının yanında suçtur ve kabul edilemez.
Yayın Kurulu, dergiye gönderilen çalışmalarla ilgili aşırma, atıf manipülasyonu ve veri sahteciliği iddia ve şüpheleri karşısında COPE kurallarına uygun olarak hareket edebilmektedir.
Ithenticate benzerlik indeksi kaynaklar dışında %15'in üzerinde olan makaleler, etik kurul onayı olmayan ve telif hakkı devir formu tüm yazarlar tarafından ıslak imzalı olmayan çalışmalar dergimizde yayınlanmak üzere değerlendirilmeye alınmaz.
TELİF HAKKI DEVRİ
Yayınlanmak üzere Dergimize gönderilen çalışmalar, daha önce herhangi bir şekilde yayınlanmamış veya herhangi bir yere yayınlanmak üzere gönderilmemiş, özgün çalışma niteliği taşımalıdır. Kişiler çalışmalarını gönderirken, çalışmanın kısmen veya tamamen, herhangi başka bir platformda daha önce yayımlanmadığı, yayın için değerlendirmede bulunmadığını beyan etmekle yükümlüdür. Aksi bir durumla karşılaşıldığında ilgili yaptırımlar uyarınca yazar durumdan sorumlu tutulacaktır.
Yazarlar çalışmalarının telif hakkından feragat etmeyi kabul ederek, değerlendirme için gönderimle birlikte çalışmalarının telif hakkını KURUM devretmek zorundadır. Bu devir, yazının yayına kabulü ile bağlayıcı hale gelir. Basılan materyalin hiçbir kısmı yayınevinin yazılı izni olmadıkça bir başka yerde kullanılamaz.
Derginin yayın süreçleri, Uluslararası Tıbbi Dergileri Editörler Kurulu (ICMJE), Dünya Tıbbi Editörler Derneği (WAME), Bilim Editörleri Konseyi (CSE), Yayın Etiği Kurulu (COPE), Avrupa Bilim Editörleri Derneği (EASE) ve Ulusal Bilgi Standartları örgütü (NISO) kılavuzları uyarınca yürütülür.
Yazarların; patent, telif hakkı dışında kalan bütün tescil edilmemiş hakları, çalışmayı satmamak koşulu ile kendi amaçları için çoğaltma hakkı, yazarın kendi kitap ve diğer akademik çalışmalarında, kaynak göstermesi koşuluyla, çalışmanın tümü ya da bir bölümünü kullanma hakkı, çalışma künyesini belirtmek koşuluyla kişisel web sitelerinde veya üniversitesinin açık arşivinde bulundurma hakkı gibi hakları saklıdır.
Yazarlar, basılı ya da elektronik formatta yardımcı resimler, tablolar ya da diğer her türlü içerik dahil daha önce yayımlanmış içeriği kullanırken telif hakkı sahibinden izin almalılardır. Bu konudaki yasal, mali ve cezai sorumluluk yazarlara aittir.
Dergimize çalışma gönderecek yazarlar, "Telif Hakkı Devir ve Çıkar Çatışması Beyan Formu" belgesini doldurmalıdır. Yazar(lar) doldurdukları formu ıslak imza ile imzalamalıdır. İmzalanan form Dergiye, önce taranarak e-posta ile ilk başvuru sırasında, sonrasında da posta aracılığı ile gönderilmelidir.
ÇIKAR ÇATIŞMASI
Ekonomik veya kişisel fayda sağlanan durumlar çıkar çatışmasını meydana getirir. Bilimsel sürecin ve yayınlanan makalelerin güvenilirliği; bilimsel çalışmanın planlanması, uygulanması, yazılması, değerlendirilmesi, düzenlenmesi ve yayınlanması sırasında çıkar çatışmalarının objektif bir şekilde ele alınmasıyla doğrudan ilişkilidir.
Finansal ilişkiler en kolay belirlenebilen çıkar çatışmalarıdır ve derginin, yazarların ve bilimin güvenilirliğini zedelemesi kaçınılmazdır. Bu çatışmalara bireysel ilişkiler, akademik rekabet veya entelektüel yaklaşımlar sebep olabilir. Yazarlar, çalışmanın tüm verilerine erişimi kısıtlayan veya verileri analiz etme, yorumlama, makaleleri hazırlama, yayınlama vb. yeteneklerine müdahale eden, hem kar amaçlı hem de kar amacı gütmeyen sponsorlarla anlaşmalara girmekten mümkün olduğunca kaçınmalıdır.
Çıkar çatışmalarının önlenmesi adına editörler de, çalışmaların değerlendirilmesi sırasında aralarında herhangi bir ilişki bulunabilecek kişileri bir araya getirmekten kaçınmalıdır. Makaleler hakkında son kararı veren editörlerin de karar verecekleri konulardan hiçbiri ile kişisel, profesyonel veya finansal bağlarının olmaması gerekir. Kişiler makalelerin etik ilkeler çerçevesinde değerlendirilebilmesi ve bağımsız bir süreç yürütülebilmesi için olası çıkar çatışmaları ile ilgili olarak yayın kurulunu bilgilendirmelidir.
Yayın kurulumuz bütün bu durumları göz önünde bulundurarak değerlendirme sürecinin tarafsız bir şekilde yürütülebilmesi için özverili bir şekilde çalışmaktadır.
Politikaların hazırlanması ve benimsenmesi sürecinde yararlanılan kaynaklar:
Budapeşte Açık Erişim Bildirgesi
ICMJE (International Committee Of Medical Journal Editors)
Creative Commons
COPE (Committee on Publication Ethics)
Eğitim ve Bilim Dergisi Yayın Politikaları
DOAJ Principles Of Transparency And Best Practice In Scholarly Publishing, Version 3
YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi
Ücret Politikası
Dergimiz Açık Erişim Politikasını benimsemiş olup dergimize gönderilen yayınlar için gerek değerlendirme gerekse yayınlama dahil yazarlardan hiçbir ücret talep edilmemektedir.
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.